ΖΑΡΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
ΠΟΛ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
– M.Sc. ΥΔΡΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ

Μικρά ονομάζονται τα φράγματα, σύμφωνα με την επιστημονική ορολογία, όταν έχουν ύψος (από τη στάθμη θεμελίωσης) μικρότερο από 15m.
Γενικά όμως ονομάζουμε μικρό οποιοδήποτε φράγμα το οποίο αποτελεί μια ήπια παρέμβαση στο περιβάλλον αφού ένα μικρό φράγμα συνήθως αποθηκεύει ένα μικρό τμήμα των χειμερινών απορροών ενός υδατορεύματος.
Η απαίτηση για την εξασφάλιση ενός αποθηκευτικού όγκου νερού μέσω ενός μικρού φράγματος προκύπτει από το γεγονός ότι η χρονική διακύμανση των απορροών και της ζήτησης στην άρδευση, για παράδειγμα, δεν συμπίπτουν και ότι η αρδευτική περίοδος σχεδόν πάντα συμβαδίζει με σχεδόν μηδενικές παροχές στα υδατορεύματα.
Τα πλεονεκτήματα ενός μικρού φράγματος μπορεί να οριστούν στα εξής:
• Αποτελούν στοχευμένες δράσεις μικρής κλίμακας για την ενίσχυση συγκεκριμένων περιοχών υψηλής παραγωγικότητας και ποιότητας που απειλούνται από τη ξηρασία.
• Είναι έργα σχετικά μικρού κόστους και χρόνου κατασκευής που εκμεταλλεύονται απορροές μικρών υδατορευμάτων που αλλιώς χάνονται στη θάλασσα.
• Είναι δημοκρατικά έργα με την έννοια ότι τη διοίκηση και τη διαχείρισή τους αναλαμβάνουν οι τοπικοί φορείς που έχουν συμφέρον από την καλή λειτουργία τους.
• Προσαρμόζονται καλύτερα στο τοπικό ανάγλυφο.
• Είναι έργα μικρού περιβαλλοντικού κόστους και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και στις τοπικές κλιματολογικές συνθήκες είναι ελάχιστες.
Επιπροσθέτως η απαίτηση της οικολογικής παροχής κατάντη του φράγματος ρυθμίζει τη ροή κατάντη, εξομαλύνει τις διακυμάνσεις της παροχής και βοηθά στη διατήρηση των οικοσυστημάτων.
• Λειτουργούν και ως αντιπλημμυρικές διατάξεις για την προστασία κατάντη κατοικημένων περιοχών από πλημμύρες.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει προηγούμενη εμπειρία από την ανάπτυξη μικρών φραγμάτων αφού η ανάγκη του εξηλεκτρισμού της χώρας και της μεγάλης κλίμακας αγροτικής ανάπτυξης οδήγησαν στην κατασκευή των μεγάλων φραγμάτων της ΔΕΗ τα περισσότερα των οποίων είναι πολλαπλού σκοπού.
Παρόλαυτά, η σποραδική ανάπτυξη μικρών φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών σε διάφορες περιοχές της χώρας (πεδιάδα Μεσσαράς - Κρήτη, Νάξος, κ.ά) και ειδικότερα η επιτυχημένη εφαρμογή ενός συστήματος μικρών φραγμάτων και εγγειοβελτιωτικών έργων στην ημιορεινή περιοχή της Πιτσιλιάς στην Κύπρο δημιουργεί ένα ελπιδοφόρο υπόβαθρο για την περαιτέρω κατασκευή και διαχείριση συστημάτων μικρών φραγμάτων στη χώρα.
Ειδικότερα για τη λεκάνη απορροής του ρ. Καθαρονέρι φαίνεται ότι είναι εφικτή η κατασκευή ενός μικρού φράγματος, τα στοιχεία και οι παράμετροι σχεδιασμού του οποίου θα προκύψουν με βάση προκαταρκτική μελέτη που εκπονείται για το σκοπό αυτό.
Σημείωση: Τα μικροφράγματα σε «ρεματιές» μεγέθους 300-500 χιλ. κυβικά δεν διαθέτουν και δεν συγκρατούν παρά ελάχιστες ποσότητες φερτών υλικών τα οποία μετά την κατασκευή και λόγω αναγκαστικής υπερχείλισης, καταλήγουν πάντα στη θάλασσα, χωρίς να επηρεάζουν το τοπικό οικοσύστημα.