Την ίδια ώρα που το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών συρρικνώνεται με ταχείς ρυθμούς, τα προϊόντα των πολυεθνικών ομίλων στην ελληνική αγορά παραμένουν από τα ακριβότερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας που διεξήγαγε η Γενική Γραμματεία Εμπορίου του υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και παρουσιάζει σήμερα «Το Βήμα» όσον αφορά τις τιμές 70 προϊόντων σε έξι χώρεςΙσπανία, Γερμανία, Γαλλία, Κύπρο, Σλοβενία και Ελλάδα -, η κατάσταση είναι απογοητευτική για τη χώρα μας. Στις περιπτώσεις που η Ελλάδα δεν βρίσκεται στην πρώτη θέση, δηλαδή δεν έχει την υψηλότερη τιμή, βρίσκεται στη δεύτερη ή στην τρίτη θέση, ενώ η φθηνότερη ίσως αγορά είναι η γερμανική και ακολουθεί αυτή της Σλοβενίας.

Αντιθέτως με τις τιμές των διεθνών επώνυμων προϊόντων, η χώρα μας αποδεικνύεται εξαιρετικά φτηνή στα φρούτα και στα λαχανικά- και μάλιστα με μεγάλη απόσταση από τις άλλες χώρες. Είναι γνωστό ότι οι πολυεθνικοί όμιλοι προϊόντων ευρείας κατανάλωσης αποσπούν από την ελληνική αγορά ένα σημαντικό μέρος - ανάλογα βεβαίως με το μέγεθός της- της διεθνούς κερδοφορίας τους, ενώ παράλληλα δεν έχουν το «άλλοθι» των υψηλών παροχών προς τις αλυσίδες των σουπερμάρκετ, δεδομένου ότι η ισχυρή διαπραγματευτική τους θέση έναντι των αλυσίδων τούς παρέχει τη δυνατότητα κατά τεκμήριο να επιβάλλουν τις θέσεις τους. Η συντριπτική πλειονότητα των επί μέρους αγορών στις οποίες οι πολυεθνικοί όμιλοι δραστηριοποιούνται έχει ολιγοπωλιακή ή και μονοπωλιακή σύνθεση και ως εκ τούτου το παιχνίδι γίνεται με «σημαδεμένη τράπουλα».

Η έρευνα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου (οι τιμές αποτυπώνονται χωρίς τον ΦΠΑ και τις προωθητικές ενέργειες, είναι δηλαδή «καθαρές») αφορά διεθνή προϊόντα ευρείας κατανάλωσης περίπου 20 πολυεθνικών ομίλων και έγινε στο πλαίσιο της εφαρμογής του transfer pricing, δηλαδή του ελέγχου των ενδοομιλικών συναλλαγών.

Σύμφωνα με πληροφορίες εξάλλου ο έλεγχος έχει κιόλας αρχίσει, ενώ όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές «στους υποβληθέντες φακέλους υπάρχουν ήδη ευρήματα και είμαστε μόνο στην αρχή». Οπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, υπάρχουν προϊόντα που πωλούνται ακόμη και σε διπλάσια τιμή στην Ελλάδα απ΄ ό,τι π.χ. στη Γερμανία ή εταιρείες που δουλεύουν με μεικτό περιθώριο κέρδους από 40% ως και 60%. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το transfer pricing αποτελεί ένα από τα βασικά εργαλεία που διαθέτει το υπουργείο Οικονομίας για να βάλει σε κίνηση τη διαδικασία μείωσης των τιμών.

Σε αυτό το πλαίσιο πρόκειται να περάσει νομοθετική ρύθμιση (τροπολογία στο νομοσχέδιο για την απελευθέρωση του καμποτάζ) με την οποία θα συσταθούν μεικτά κλιμάκια ελέγχου των υπαλλήλων του υπουργείου Οικονομίας και του υπουργείου Οικονομικών προκειμένου να γίνεται ο έλεγχος πιο αποτελεσματικός, ενώ πρόκειται να προσληφθούν και εξειδικευμένοι εξωτερικοί συνεργάτες. Επίσης, απέκτησε το σύστημα «Αmadeus»- που έχουν όλες οι αντίστοιχες Αρχές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης- με το οποίο είναι δυνατός ο έλεγχος της αξιοπιστίας των στοιχείων που υποβάλλουν οι πολυεθνικές εταιρείες στο υπουργείο και με αυτά δικαιολογείται η διαμόρφωση των συγκεκριμένων τιμών. Εξάλλου, μια ομάδα δέκα υπαλλήλων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου έχει εκπαιδευτεί από τον Σύνδεσμο Ορκωτών Ελεγκτών για να μπορεί να ελέγχει τις ενδοομιλικές συναλλαγές.

Το μέτρο αυτό το έχουν συστήσει επανειλημμένως ο ΟΟΣΑ και η Ευρωπαϊκή Ενωση και εφαρμόζεται σε 45 χώρες παγκοσμίως, ενώ σε επίπεδο ΕΕ το έχουν εφαρμόσει ήδη 16 κράτη. Και τούτο διότι περίπου το 60% των εμπορικών συναλλαγών στα αναπτυγμένα κράτη υπολογίζεται ότι πραγματοποιείται μεταξύ εταιρειών που ανήκουν στον ίδιο όμιλο εταιρειών.

Σύμφωνα με το transfer pricing, οι πολυεθνικοί όμιλοι πρέπει να είναι σε θέση να τεκμηριώσουν τις τιμές των προϊόντων τους στις συναλλαγές που έχουν από μητρική σε θυγατρική εταιρεία. Και προφανής στόχος είναι ο εντοπισμός τυχόν υπερτιμολογήσεων των ενδοομιλικών συναλλαγών- διογκώνεται τεχνητά το κόστος των προϊόντων και υπηρεσιών που διατίθενται με συνέπεια να εμφανίζεται ως αναγκαία και δικαιολογημένη η αύξηση των τιμών πώλησης προς τους τελικούς καταναλωτές.

Ο τρόπος με τον οποίο ένας όμιλος εταιρειών εφαρμόζει την τιμολογιακή του πολιτική καθορίζει και την κατανομή του κόστους και κατά συνέπεια και του κέρδους στις διάφορες εταιρείες του ομίλου ανά τον κόσμο. Για τον λόγο αυτό, εάν χρησιμοποιεί αθέμιτες πρακτικές στη διαμόρφωση της τιμολογιακής του πολιτικής του μπορεί να αυξήσει με τεχνητό τρόπο σε ένα κράτος το κόστος των προϊόντων του.