Δεν ξέρω – και δεν με ενδιαφέρει και ιδιαίτερα – με ποιον τρόπο θα καθίσει το κάθε κόμμα να ερμηνεύσει το φαινόμενο της αυξανόμενης αποχής από τη μια Κυριακή στην άλλη, ή την τεράστια αποχή του πρώτου γύρου. Σε αυτές τις εκλογές, διάφοροι πολιτικάντηδες – εκπρόσωποι κομμάτων έκαναν μια ακόμα παγκόσμια πρωτοτυπία. Όχι μόνο διεκδίκησαν κομμάτια από την πίττα της αποχής, επιχειρηματολόγησαν και για το γεγονός ότι πολλά από τα άκυρα ψηφοδέλτια που έπεσαν στις κάλπες είναι δικά τους, ότι μπορούν να τα αθροίζουν στις δικές τους δυνάμεις, επειδή είναι – λένε – ψήφος επιφυλακτικότητας απέναντι στις τρέχουσες πολιτικές τους θέσεις. Μιλάμε δηλαδή, για τον απόλυτο παραλογισμό, για την απόλυτη κατάπτωση ηθικής, μιας και δεν γίνεται αυθαίρετα να οικειοποιείσαι ψήφο πολιτών που δεν έχει πέσει υπέρ σου. Ακόμα και την υπέρ σου ψήφο, και πάλι δεν έχεις δικαίωμα να την οικειοποιείσαι, γιατί είναι ψήφος επιλογής προς αυτά που πρεσβεύεις και όχι προς εσένα προσωπικά ώστε να μπορείς να τη βάζεις σε ένα σακί και να την πηγαίνεις βόλτα. Και αυτό το λάθος, δυστυχώς, το κάνουν πολλοί.
Τα άκυρα και τα λευκά
Η αποχή και τα άκυρα ψηφοδέλτια είναι αντικείμενο συζήτησης, όχι τα λευκά. Το λευκό είναι μια δυνατότητα, μια επιλογή που τη δίνει το εκλογικό σύστημα, είναι δηλαδή ένα ψηφοδέλτιο, μια δυνατότητα που έχει μπροστά του ο ψηφοφόρος κάθε φορά. Τα άκυρα μπορούν να προκύπτουν είτε από λάθος, είτε από συνειδητή παραποίηση κάποιου ψηφοδελτίου έτσι ώστε αυτό να προσμετρηθεί στα άκυρα. Ο αριθμός των άκυρων σε αυτές τις εκλογές είναι τόσο μεγάλος που κανείς νοήμων δεν μπορεί να υποθέσει ότι όλοι αυτοί, οι χιλιάδες άνθρωποι, έκαναν λάθος στη συμπλήρωση του ψηφοδελτίου. Εν γνώσει τους και συνειδητά παραποίησαν τα ψηφοδέλτια, έγραψαν επάνω τους διάφορα, κάποιος δε, επέλεξε να τυλίξει μέσα σε ένα ψηφοδέλτιο κόπρανα και να το πετάξει στην κάλπη. Για την αποχή τι να λέμε, είναι η συνειδητή επιλογή ψηφοφόρων – φορέων δηλαδή της δημοκρατίας – να μην πάνε στις κάλπες, να πάνε εκδρομή ή να καθίσουν στον καναπέ με πίτσα και ποπ – κορν.
Η δημοκρατία σε αδιέξοδο ;
Λένε πολλοί ότι στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Πόσο αδύναμο όμως μοιάζει αυτό, ειδικά σήμερα που κοιτώντας κανείς τα ποσοστά της αποχής, καταλαβαίνει εύκολα ότι χιλιάδες πολίτες παραχώρησαν το δημοκρατικό τους δικαίωμα σε κάποιους άλλους. Κι όμως … στη δημοκρατία υπάρχει αδιέξοδο και είναι ακριβώς αυτό. Η φράση αυτή λέγεται γιατί υποτίθεται ότι όταν σε μια δημοκρατία τίθεται ένα θέμα που λαμβάνει την υφή αδιεξόδου, τότε η προσφυγή στην κάλπη είναι η θεσμική λύση για την απόφαση που χρειάζεται με όρους πλειοψηφίας. Η δημοκρατία δεν είναι ένα πολίτευμα που φτιάχτηκε για να υπηρετεί την αριστεία ή την ηθική. Ειδικά το τελευταίο – η ηθική – είναι τελευταία φάμπρικα που έχει προκύψει από το χώρο του ΠΑΣΟΚ και θα την αναλύσω παρακάτω. Η άποψη που προτάσσει μια πλειοψηφία μέσω των εκλογών δεν είναι υποχρεωτικά η αντικειμενικά καλύτερη ή η άριστη. Δεν είναι υποχρεωτικά η ορθότερη, ούτε η ηθικότερη, ούτε η πιο λαϊκά συμφέρουσα. Είναι απλώς η πλειοψηφούσα άποψη που τελικά θα εφαρμοστεί σε μια συντεταγμένη κοινωνία προκειμένου να μην κάνει ο καθένας ό,τι γουστάρει και γίνουμε ζούγκλα.
Το ροκάνισμα του κλαριού
Όταν λοιπόν τίθεται κάποιο ζήτημα σε μια δημοκρατία, τότε αυτό απαντιέται με εκλογές. Εκλογές για κυβέρνηση, εκλογές για Περιφερειάρχες, εκλογές για Δημάρχους. Εκλογές σε συλλόγους, σε φορείς, στα μαθητικά συμβούλια, στα φοιτητικά αμφιθέατρα. Εκλογές που γίνονται για να προκύψει η πλειοψηφούσα άποψη. Το αδιέξοδο σε αυτή τη διαδικασία εμφανίζεται όταν το σώμα αρνείται να επιλέξει κάποια από τις απόψεις που τίθενται στη διάθεσή του ή αρνείται να προσέλθει στη διαδικασία, και ιδιαίτερα όταν το μέρος αυτό του σώματος είναι πλειοψηφικό σε σχέση με αυτό που εν τέλει συμμετέχει στη διαδικασία. Η ίδια η δημοκρατία δηλαδή, σε αυτή την περίπτωση καθορίζει, υπό την έννοια της πλειοψηφίας, ότι οι προτάσεις της διαδικασίας απορρίπτονται με τρόπο πλειοψηφικό. Αυτή είναι η απόλυτη ερμηνεία που δίνει το δημοκρατικό σύστημα. Οι υπόλοιπες ερμηνείες που προσπαθούν να περιγράψουν τις αιτίες της αποχής, είναι όλες ευπρόσδεκτες και πιθανώς αποδεκτές, παραμένουν όμως ερμηνείες σε φιλολογικό επίπεδο και υπόκεινται όλες σε υποκειμενικές σκέψεις και συμπεράσματα του καθενός ή ομάδων ανθρώπων. .
Η νομοθετική θωράκιση
Σε αυτό ακριβώς το σημείο ο νομοθέτης προσπαθεί να διαφυλάξει τη διαδικασία θεωρώντας τελικά ως πλειοψηφούσα άποψη, το αποτέλεσμα που προκύπτει από όσους συμμετείχαν τελικώς σε αυτή. Διαφυλάττει δηλαδή και εξασφαλίζει, κατά κάποιο τρόπο, το ότι από τη διαδικασία θα προκύψει κάποιο αποτέλεσμα, κάποιο συμπέρασμα. Δεν θωρακίζει με αυτό τον τρόπο – επί του πρακτέου – τη δημοκρατία σαν έννοια, θωρακίζει τη διαδικασία και τη θωρακίζει ενάντια στη λογική του ατελέσφορου του πράγματος. Σωστά πράττει ο νομοθέτης για να προστατεύσει τη λειτουργία της συντεταγμένης κοινωνίας, χωρίς όμως και πάλι αυτό να σημαίνει ότι πετυχαίνει την εξασφάλιση ότι το αποτέλεσμα της διαδικασίας μπορεί να θεωρείται δημοκρατικό υπό την έννοια της δημοκρατίας έτσι όπως αυτή περιγράφηκε νωρίτερα. Χωρίς δηλαδή η προκύπτουσα άποψη να είναι η πραγματικά πλειοψηφούσα επί του εκλογικού σώματος. Και αυτό είναι το μεγάλο ζήτημα που προκύπτει πια και που θα μας απασχολήσει με άσχημο τρόπο στα αμέσως επόμενα χρόνια. Ειδικά όταν, πλέον, χρησιμοποιείται ανοιχτά από κόμματα ή ομάδες ανθρώπων το απόλυτα λογικό και προφανές. Ότι εν τέλει το αποτέλεσμα δεν είναι η άποψη της πλειοψηφίας.
Η επικίνδυνη λογική του λαού
Ο κίνδυνος που έχουμε μπροστά μας είναι μεγάλος, τεχνηέντως αποκρύπτεται από τα μεγάλα ΜΜΕ, αθόρυβα και σταθερά μπαίνει μέσα στα σπίτια μας, διαστρεβλώνει την οξυδέρκειά μας και σχεδόν πανηγυρικά μας θέτει εκτός κάδρου επί των αποφάσεων. Όμως, όσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος, άλλο τόσο μεγάλη είναι η δική μας ευθύνη, η ευθύνη του λαού. Η δημοκρατία έτσι όπως τη ζούμε σήμερα, δεν έχει μπορέσει να εξασφαλίσει ότι στις προτάσεις που τίθενται προς ψήφιση θα υπάρχουν και εκείνες που πιθανώς θα μπορούσαν να συνεγείρουν μεγαλύτερο κομμάτι του εκλογικού σώματος επί του συνόλου του. Από την άλλη πλευρά, η δική μας τεράστια ευθύνη είναι ότι με την αβασάνιστη συμπεριφορά μας επιτρέπουμε ουσιαστικά τη σταδιακή εξαφάνιση της δικής μας βούλησης. Είναι προφανές ότι – στην Ελλάδα ζούμε – για οποιοδήποτε θέμα, κάθε Έλληνας έχει ή μπορεί να διατυπώσει μια διαφορετική άποψη - γνώμη. Στη χώρα μας βρίσκει απόλυτη εφαρμογή – συγχωρέστε με για τη γλώσσα που θα χρησιμοποιήσω – το γνωμικό που λέει ότι «Οι γνώμες είναι σαν τις κωλοτρυπίδες, κάθε άνθρωπος έχει κι από μία ...». Δουλειά της δημοκρατίας δεν είναι να προάγει όλες τις γνώμες, δουλειά της είναι να θέτει υπό ψήφιση τις όσο το δυνατό πιο μαζικά αποδεκτές. Δική μας ευθύνη είναι να ψηφίζουμε κάποια από αυτές.
Πείσε αν μπορείς !
Από την εποχή της Αρχαίας Ελλάδας είχε αναδειχθεί η ικανότητα, το ταλέντο, η πρακτική αν θέλετε, της ρητορείας. Μέσω αυτής κάποιος μπορούσε να προσπαθήσει ώστε να καταστήσει τη δική του άποψη μαζική. Έτσι είναι – σε πιο γενικά πλαίσια – τα πράγματα και σήμερα. Αν κάποιος θέλει να θέσει την άποψή του στη διαδικασία μιας ψηφοφορίας θα πρέπει να μπορέσει να πείσει πολλούς ότι αυτή η άποψη αξίζει να συμπεριληφθεί στη διαδικασία. Έτσι δημιουργήθηκαν τα κόμματα, οι παρατάξεις, οι συνδυασμοί. Πολλοί άνθρωποι δηλαδή, που συμφωνούν είτε απολύτως, είτε σε βασικά θέματα μεταξύ τους, αποκτούν έναν συνδετικό κρίκο μεταξύ τους και θέτουν την άποψή τους προς ψήφιση, την υποστηρίζουν, την παρουσιάζουν και επιχειρηματολογούν επ’ αυτής. Αν λοιπόν σε κάποιους δεν αρέσουν οι διαθέσιμες επιλογές σε μια ψηφοφορία, θα πρέπει να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν τις συνθήκες για να προωθήσουν τη δική τους πρόταση. Εδώ είναι το κομβικό σημείο. Μήπως στο πέρασμα των ετών γίναμε τόσο παρτάκηδες που θεωρούμε τους εαυτούς μας πνευματικούς και πολιτικούς κολοσσούς, τόσο πολύ που δεν μπορούμε να βρούμε άλλον ένα κολοσσό για να σταθούμε δίπλα δίπλα ; Αν είναι έτσι, έχουμε ήδη απολέσει τη δημοκρατία που μας αρέσει να την επικαλούμαστε, αλλά την προδώσαμε τόσο πολύ στις πρόσφατες εκλογές. Και αυτό δεν θα μείνει έτσι … θα έχει φοβερά αρνητικές επιπτώσεις γιατί μέσα από τέτοιες καταστάσεις αδιεξόδων εμφανίζονται πάντα οι ολοκληρωτικοί σωτήρες σαν αυτούς που οδήγησαν την ανθρωπότητα πριν μερικά χρόνια στον όλεθρο των παγκοσμίων πολέμων.
Η ψηφοφορία για την ηθική
Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλη Κερκόπορτα προς την κατάλυση της δημοκρατίας. Η σημερινή κυβέρνηση, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, πρότεινε πριν μερικές στη Βουλή να τεθεί σε ψηφοφορία το αν κάποιοι άνθρωποι είναι ηθικοί ή όχι. «Για εμάς το δίκαιο πρέπει να είναι και ηθικό» αναφώνησε από βήματος ο βουλευτής Μπεντενιώτης λίγο πριν ξεκινήσει η ψηφοφορία για την παραπομπή ή μη των κατηγορουμένων για την υπόθεση του Βατοπεδίου. Εγκληματική άποψη, τραγική διατύπωση, θανατηφόρα λογική. Η ηθική ενός ανθρώπου δεν είναι ούτε αντικείμενο του Συντάγματος, ούτε αντικείμενο του νόμου. Κανένα δικαστήριο δεν αποφασίζει για το αν κάποιος είναι ηθικός ή όχι. Τα δικαστήρια εξετάζουν αξιόποινες πράξεις με βάσει το νόμο και τις αποδείξεις, όχι με βάση το λαϊκό αίσθημα ή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Αν ήταν έτσι, για ποιο λόγο διώκεται η ψευδορκία ; Το φυτίλι που άναψε το ΠΑΣΟΚ στη βουλή καταλήγει σε βόμβα μεγατόνων. Καταλήγει στο να αρχίσουμε να θέτουμε την ηθική ανθρώπων σε ψηφοφορία. Κάτι θυμίζει αυτό από τις εκκλησιαστικές διδαχές, κάτι μου θυμίζει από την «αναγκαιότητα» που είχε κάποτε η χώρα να τεθεί σε γύψο … Την αναγκαιότητα που είχε εμφανιστεί στο άρρωστο μυαλό κάποιων …
Από τη "ΣΦΗΚΑ" της Κυριακής 21 Νοεμβρίου
Στήλη Ευχήνορας
0 Response to "Η δημοκρατία σε αδιέξοδο ; - Από την "ΣΦΗΚΑ" της Κυριακής"