Θα επιτευχθεί η ανάπτυξη της Πελοποννήσου ;Η κουβέντα καλά κρατεί. Συνεχίζεται ασταμάτητα και τείνει να γίνει έως και ενοχλητική. Ανακοινώσεις, οράματα, λόγια, περιτυλίγματα, ξανά ανακοινώσεις, ξανά δελτία τύπου και πιάνει η κουβέντα κάθε φορά από την αρχή. Ανακοινώσεις από τα Δημαρχεία, ανακοινώσεις από τις Αντιπεριφέρειες, ανακοινώσεις από την Κυβέρνηση, ανακοινώσεις από την Περιφέρεια, ανακοινώσεις από την αποκεντρωμένη διοίκηση, από υπουργούς, βουλευτές και πάσης φύσεως ικανούς να βρουν μια κάμερα και ένα μικρόφωνο για να σταθούν μπροστά τους, ξεδιπλώνοντας το όραμα σαν σε εικόνες προσεχώς.
Φρεσκαρισμένοι, φρεσκοξυρισμένοι, καλοστημένοι οι άνδρες, πολυγραφότατες, βγαλμένες από το κομμωτήριο, καλοβαμμένες και λίγο πιο «κουλτουριάρες» οι γυναίκες. Αυτοί είναι οι άνθρωποι των ωραίων ανακοινώσεων, των μεγάλων οραμάτων και των μεγαλεπήβολων στόχων. Τα λόγια τους δεν διαφέρουν πολύ από όσα είχαμε ακούσει τα προηγούμενα χρόνια. Απλά τώρα, με τις δεδομένες οικονομικές συνθήκες, είναι πιο εύκολο να τα χαρακτηρίσει κανείς, αν είναι αισιόδοξος, δυσπρόσιτα, και αν είναι λίγο πεσιμιστής, ουτοπικά.
Το κάδρο δεν έχει αλλάξει και πολύ. Όσοι ανακοινώνουν, προσπαθούν φιλότιμα να διαχωρίσουν τους εαυτούς τους από τα περασμένα χρόνια, στην ουσία όμως ο καμβάς είναι ο ίδιος και αυτή τη φορά με λιγότερη διαθέσιμη μπογιά. Η παλέτα έχει λιγότερα χρώματα και σε μικρότερη ποσότητα. Και όμως καταφέρνουν να ξανασχεδιάσουν στόχους που μπορούν – αν επιτευχθούν – να αλλάξουν μια για πάντα την εικόνα του πολύπαθου πολιτικά Μοριά.
Τα έχουμε ακούσει σχεδόν όλα, από διαφορετικές μεριές και παραλλαγμένες οπτικές γωνίες. Για Κινέζους τουρίστες ακούσαμε, για σχεδιασμένη και ισόρροπη βιομηχανική ανάπτυξη ακούσαμε, για πύλες εμπορίου και τουρισμού, για παγκόσμια προβολή, για οδικούς άξονες, μεγάλα έργα, για τον Ασωπό, για υποδομές που θα γίνουν στις τοπικές κοινωνίες, για ενίσχυση των τοπικών προϊόντων, για εναλλακτικές καλλιέργειες, για προώθηση των τουριστικών περιοχών, για εξελιγμένες υπηρεσίες, για πολίτες που δεν θα ταλαιπωρούνται στα γκισέ και θα παίρνουν τα χαρτιά τους στους υπολογιστές τους, ακόμα και για δημιουργία νέων μορφών τουρισμού ακούσαμε. Από ιδέες πάμε καλά. Και από ατάκες πάμε καλά, και από κόντρες πάμε καλά. Όλα τα έχουμε.
Δεν έχουμε όμως λεφτά. Και εκτός από λεφτά φαίνεται ότι δεν έχουμε και ένα στοιχειώδες οικονομικό πλάνο μιας και οι απογραφές συνεχίζονται, σε δήμους και πρώην νομαρχίες, το κοντέρ των χρεών συνέχεια ανεβαίνει και σε αυτά τα χρέη συνεχώς προστίθενται και νέες οικονομικές υποχρεώσεις που μετακινούνται από την κεντρική κυβέρνηση προς τα κάτω και από εκεί ακόμα πιο κάτω. Το εντυπωσιακό είναι ότι δεν ξέρουμε μέχρι που θα φτάσουμε και τώρα τελευταία ακούμε για δήμους που θα μπουν σε επιτήρηση τύπου ΔΝΤ. Λίαν προσφάτως σε κάποιες δηλώσεις ακούσαμε και διαβεβαιώσεις ότι διάφορες οικονομικές εκκρεμότητες του παρελθόντος θα ικανοποιηθούν, χωρίς όμως να μας πουν για τα λεφτά που χρειάζεται το … όραμα. Έγινε δηλαδή μια παράξενη μετατόπιση των πληρωμών από τους όρους μέλλοντος, σε όρους του παρελθόντος.
Την ίδια ώρα, σε όλους του νομούς της Πελοποννήσου η οικονομική κατάσταση χειροτερεύει και η επιχειρηματική δραστηριότητα συρρικνώνεται. Η ανεργία σκαρφαλώνει αλματωδώς και τα λουκέτα μπαίνουν το ένα πίσω από το άλλο. Πολλές πόλεις της Πελοποννήσου είναι κατεξοχήν πόλεις μισθωτών και συνταξιούχων, αντιμετωπίζοντας άμεσα και σχεδόν ακαριαία τις επιπτώσεις από τις διάφορες περικοπές, όπως και από τις συνεχείς αυξήσεις των άμεσων και έμμεσων φόρων. Τα κονδύλια που επενδύθηκαν φέτος για την τουριστική προβολή – δεν μιλώ καν για ανάπτυξη – είναι σχεδόν μηδαμινά και καμία συντεταγμένη σχετική καμπάνια δεν έχει βγει μέχρι στιγμής, Μάιο μήνα, στον αέρα. Ποιος ξέρει, ίσως έχουν κάτι πιο εντυπωσιακό σχεδιάσει οι ιθύνοντες που πιθανώς εμείς να μην το ξέρουμε, αλλά όσο να ‘ναι, είναι κομματάκι αργά …
Αν προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το ερώτημα του τίτλου πολιτικά, φοβάμαι ότι θα μπερδευτούμε περισσότερο. Γιατί για την ώρα το κόλπο «Καλλικράτης» δεν λειτουργεί και φαίνεται ότι είχε άλλους στόχους. Γιατί υπάρχει εκ των πραγμάτων μια πολιτική θολούρα που δεν συνάδει με κάποιο ολοκληρωμένο πλάνο δράσεων. Κυρίως όμως γιατί προεκλογικά σχεδόν όλοι μίλησαν για το παρελθόν και είπαν όσο το δυνατόν λιγότερο συγκεκριμένα πράγματα για το μέλλον. Συνεπώς δεν δεσμεύονται και για πολλά, άρα είναι ευκαιρία να επιτύχουν έστω και λίγα.
Μπορεί να επιτευχθεί εάν αποφασίσουν τελικά όλοι ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα βγουν σίγουρα κερδισμένοι και με αυξημένες μάλιστα μετοχές σε κάθε επίπεδο. Οι αντιπολιτεύσεις έχουν την ευκαιρία, χειριζόμενες σωστά τις καταστάσεις και συμβάλλοντας δημιουργικά, να διεκδικήσουν ακόμα και ανατροπές στα εκλογικά δεδομένα. Οι πολίτες βρίσκονται σε μια φάση που μπορούν να ξεχωρίσουν εκείνους που συμβάλλουν, από εκείνους που μονίμως ορθώνουν τοίχους για να μην γίνει τίποτα αντικειμενικά θετικό. Κάτι τέτοιο χρειάζεται πολιτική μαεστρία και διορατικότητα. Σίγουρα χρειάζεται σύμπνοια και συνεννόηση εντός των συνδυασμών τουλάχιστον, για να μην παίζει ο καθένας το δικό του σκοπό με στόχο την αυστηρά προσωπική του ανέλιξη και ανάδειξη. Χρειάζεται και από την πλευρά των αρχών μια διαφορετική προσέγγιση πολιτικού διαλόγου. Το μοντέλο των παλαιολιθικών διαλόγων εντός των συμβουλίων έχει ήδη καταρρεύσει. Δεν γίνεται να συνεχιστεί αυτή η ιστορία των εισηγήσεων που έχουν ως λογική το «θα σας πω εγώ τι θα κάνω και εσείς αν θέλετε συμφωνείτε ή διαφωνείτε». Πρέπει όλοι να αποκτήσουν μεγαλύτερη όρεξη για να ακούνε και λιγότερη για να μιλάνε. Σημαντικό είναι επίσης το να αποκτήσουν κωδικοποίηση σε όσα λένε. Δεν γίνεται να σπαταλιέται συνεχώς χρόνος σε ατέρμονες συζητήσεις για θέματα που απλώς είναι … για όσκαρ δέκατου πέμπτου ανδρικού ρόλου.
Ίσως επιτευχθεί εάν πρωτίστως οι εκλεγμένες και έχουσες την εξουσία αρχές παντός τύπου, αποφασίσουν να απομακρυνθούν από τη γενικολογία και τις πολλές φιλολογίες. Αν αποφασίσουν να νοιάζονται λιγότερο για το «φαίνεσθαι» και συγκεντρωθούν περισσότερο στο να παρουσιάζουν, όταν χρειάζεται, στόχους – ορόσημα που έχουν επιτευχθεί. Είναι πια ανάγκη οι αρχές να δουλεύουν με χρονοδιαγράμματα, ροές προόδου και να προσπαθήσουν να φτιάξουν ένα πλάνο βημάτων για όσα θέλουν να επιτύχουν. Κάτι τέτοιο βέβαια είναι αδύνατο να το διαχειριστεί ένας και μόνο άνθρωπος ή μια μικρή κλειστή ομάδα, σκληρών υποστηρικτών, που θα προσπαθούν συνεχώς να δείχνουν πόσο καλοί είναι. Και αυτό το μοντέλο απέτυχε παταγωδώς, κυρίως γιατί δεν μπόρεσε να δώσει χειροπιαστά αποτελέσματα. Στο παρελθόν έγιναν έργα πολλά και πολυδάπανα που δεν έτυχαν καλής υποστήριξης, που δεν μπήκαν στο πλαίσιο της καθημερινής λειτουργίας των υπηρεσιών, στην καθημερινότητα του πολίτη. Έτσι σήμερα μοιάζουν ως μη γενόμενα ή ως κοιμώμενα και είναι επιτακτική ανάγκη κάποιοι να τα ξυπνήσουν και να τα ρίξουν στην υπηρεσία των πολιτών και όσων τέλος πάντως τα χρειάζονται.
Μάλλον δεν θα επιτευχθεί εάν η κεντρική Κυβέρνηση δεν αποφασίσει ότι ο θεσμός των αιρετών Περιφερειών και των νέων μεγάλων Δήμων, δηλαδή ο «Καλλικράτης», είναι μια διοικητική μεταρρύθμιση και όχι απλώς ένας εύκολος δρόμος για να «μαζευτούν» τα οικονομικά. Ίσως σήμερα να είναι ώριμες οι συνθήκες για να συμφωνήσουμε στο ότι η Κυβέρνηση για αλλού πήγαινε και αλλού της βγαίνει ο «Καλλικράτης». Ουσιαστικά φαίνεται ότι δημιουργείται μια δομή που είναι πολύ δύσκολα ελέγξιμη σε κομματικό επίπεδο και εξαιρετικά ανθεκτική σε πιθανές προσπάθειες πολιτικής χαλιναγώγησης. Είναι σαφές ότι αυτή τη στιγμή λείπει το βασικό συστατικό για να κινηθούν τέτοιου είδους διοικητικά κύτταρα και αυτό δεν είναι άλλο από τα χρήματα. Αν όμως εφευρεθούν τρόποι για να ξεπεραστεί αυτό, τότε θα είναι αδύνατο να αποφευχθούν οι μοιραίες συγκρίσεις, τουλάχιστον σε επίπεδο επίτευξης στόχων. Κινδυνεύει δηλαδή η κεντρική κυβέρνηση να φανεί «λίγη» μπροστά σε Δημάρχους, Περιφερειάρχες, Αντιπεριφερειάρχες, αν όλοι αυτοί κατορθώσουν μετά από λίγο καιρό να βρουν τρόπο ώστε να ανεξαρτητοποιηθούν, έστω και κατά το ήμισυ, από τον κρατικό κορβανά. Δεν ξέρω κατά πόσον η οποιαδήποτε κυβέρνηση είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει μια τέτοιου είδους σύγκρουση εντυπώσεων. Αν τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια των λεγόμενων «αυτοδιοικητικών», πολύ εύκολα η οποιαδήποτε ανάπτυξη θα οδηγηθεί στις καλένδες.
Σίγουρα δεν θα επιτευχθεί εάν δεν βρεθεί τελικά τρόπος για να ανακάμψει η ελληνική οικονομία. Εδώ τα στοιχεία είναι σχεδόν όλα απέναντι στη λέξη «ανάπτυξη». Το μέλλον δείχνει τελείως αβέβαιο και ζοφερό. Η Τρόικα και η Κυβέρνηση έως ένα σημείο δείχνουν να κλείνουν τα αυτιά σε όσους υποστηρίζουν ότι το «Μνημόνιο» δεν μπορεί να φέρει αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, αντιθέτως την καταβάλει και την εκμηδενίζει. Είναι μαθηματικά βέβαιο ότι σε πολύ λίγο καιρό θα πάψουν να υφίστανται και τα τελευταία πηγάδια από τα οποία αντλούνται λεφτά από τους πολίτες. Τα περισσότερα νοικοκυριά ρίχνουν δραματικά την κατανάλωση, περιορίζουν τις μετακινήσεις και φέτος – έχω την αίσθηση ότι – για πρώτη φορά θα αντιμετωπίσουμε ζήτημα εξαφάνισης αυτού που λέγαμε «εσωτερικό τουρισμό». Ελάχιστες οικογένειες μισθωτών θα μπορέσουν το καλοκαίρι να κάνουν διακοπές, έστω και λίγων ημερών, μακριά από τα σπίτια τους. Οι περισσότερες θα μείνουν στους τόπους κατοικίας τους ή στην καλύτερη περίπτωση θα μετακινηθούν στο «χωριό» και στο «εξοχικό». Είναι κοινό μυστικό στην Ελλάδα ότι ο «εσωτερικός τουρισμός» συμπεριφέρεται με τελείως διαφορετικούς όρους κατανάλωσης από τους γκρουπαρισμένους ξένους που μετράνε τα σεντς που δίνουν ακόμα και για να πιουν νερό. Φέτος αυτή η «αρχοντιά» του Έλληνα, θα εκλείψει παντελώς.
Από τη "ΣΦΗΚΑ" της Κυριακής 15 Μαΐου 2011
Στήλη Ευχήνορας
0 Response to "Θα επιτευχθεί η ανάπτυξη της Πελοποννήσου ; - Από τη "ΣΦΗΚΑ" της Κυριακής 15 Μαΐου"