Tου Πάσχου Μανδραβέλη

Ο μόνος μηχανισμός άμεσης και καθημερινής δημοκρατίας που έχουμε είναι η αγορά. Για τα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα επιλέγουμε κάθε τέσσερα χρόνια εκείνους που θα λαμβάνουν για λογαριασμό μας τις καθημερινές αποφάσεις. Στην οικονομία ψηφίζουμε κάθε μέρα επιλέγοντας το α΄ προϊόν έναντι του β΄, επιβραβεύοντας τη χ επιχείρηση, που παράγει κάτι επιθυμητό και τιμωρώντας κάποια άλλη που δεν το κάνει.


Δεν γνωρίζουμε αν αυτή η διαδικασία, παράγει τα «καλύτερα δυνατά αποτελέσματα», όπως δεν γνωρίζουμε αν το αποτέλεσμα της κάλπης είναι το «καλύτερο δυνατό». Αυτός καθαυτός o όρος είναι ύβρις στη λαϊκή βούληση. Προϋποθέτει ότι κάποιοι ξέρουν αυθεντικότερα από εμάς τι είναι το καλύτερο για όλους μας, κι αυτό αποτελεί το πρώτο θεωρητικό βήμα στον «Δρόμο προς τη δουλεία», που έγραψε ο Φρίντριχ Χάγιεκ.

Επειδή, ακριβώς, ποτέ δεν ξέρουμε τι είναι το καλύτερο για μια κοινωνία, γι’ αυτό εφηύραμε τη Δημοκρατία. Είναι ένα σύστημα που δεν παράγει τα απροσδιόριστα «καλά» αποτελέσματα, παράγει τα κοινωνικώς επιθυμητά αποτελέσματα. Το ίδιο ακριβώς κάνει και η αγορά.

Οι διοικητικοί περιορισμοί στην οικονομία κάποιες φορές είναι αναγκαίοι. Κανείς καταναλωτής, για παράδειγμα, δεν μπορεί να ελέγξει αν το προϊόν που αγοράζει είναι νοθευμένο και το Γενικό Χημείο του Κράτους εξασφαλίζει (έστω θεωρητικώς) ότι η επιλογή μας δεν είναι δολίως αλλαγμένη. Υπάρχουν, όμως, μια σειρά διοικητικών περιορισμών που δεν εξυπηρετούν κανέναν άλλο παρά μόνο αυτούς που επιβάλλουν, δηλαδή το πολιτικό και γραφειοκρατικό σύστημα. Τα κλειστά επαγγέλματα, για παράδειγμα, δεν εξυπηρετούν καμία οικονομική ανάγκη. Ηταν προνόμια που έδωσε το κράτος σε κάποιες ομάδες ανθρώπων για καθαρά πολιτικούς λόγους (ρουσφέτια, κατάδοση αντιφρονούντων κ.λπ.)

Οι άδειες ταξί είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση. Σύμφωνα με τον κ. Ρέππα ο αριθμός τους πρέπει να προσδιορίζεται από πληθυσμιακά κριτήρια, «τα οποία είναι διαθέσιμα από τις κρατικές υπηρεσίες και τα αρμόδια επιμελητήρια». Ακόμη και αν αυτό μπορούσε να γίνει, η συλλογιστική του διαψεύδεται από το Προεδρικό Διάταγμα που συνέταξε. Σύμφωνα με το εν λόγω Διάταγμα ο αριθμός αδειών ταξί σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη παρέμενε σταθερός. Αυτό σημαίνει είτε ότι ο πληθυσμός των δύο μεγαλουπόλεων παρέμεινε σταθερός από την εποχή της χούντας (τότε εκδόθηκαν οι τελευταίες άδειες) είτε ότι οι υπηρεσίες δεν μετρούν σωστά είτε ότι πειράχτηκαν τα κριτήρια για να εξυπηρετήσουν πολιτικές σκοπιμότητες. Θα θέλαμε να ισχύουν τα δύο πρώτα, αλλά μάλλον ισχύει το τρίτο. Οι διοικητικοί περιορισμοί στην οικονομία πάντα φορούν ωραίες λέξεις (π.χ. «κοινωνικό συμφέρον»), αλλά κατ’ ουσία θα εξυπηρετούν διάφορες ομάδες προνομιούχων και τους πολιτικούς τους πάτρωνες σε βάρος της ίδιας της κοινωνίας.

Γι’ αυτό καλόν είναι να κρίνει η κοινωνία, με τον οβολό της, πόσα και τι είδους ταξί χρειάζεται. Το επιθυμητό από την κοινωνία αποτέλεσμα που θα προκύψει δι’ αυτής της διαδικασίας, σίγουρα θα είναι καλύτερο από το «καλό αποτέλεσμα» που έχει στο μυαλό της η κ. Τόνια Αντωνίου. Οπως αποδεικνύεται, η συγκεκριμένη βουλευτής, όπως και πολλοί συνάδελφοί της, είναι ταγμένοι στην εξυπηρέτηση των συντεχνιών και ουχί της κοινωνίας.