Ο υπουργός Δικαιοσύνης Χ. Καστανίδης κέρδισε στα «σημεία» τον συνάδελφό του υπουργό των Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου, καθώς πέτυχε να βελτιώσει πολλές ποινικές και δικονομικές διατάξεις, που προωθούσε ερήμην του το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Η θέση του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι ότι η αυστηροποίηση του νομικού οπλοστασίου δεν λύνει, αλλά περιπλέκει, τα προβλήματα.

Στην ενίσχυση των δημόσιων εσόδων αναμένεται να συμβάλει και ο εκσυγχρονσιμός του θεσμικού πλαισίου εκτέλεσης των διοικητικών ποινών, με την προώθηση νέου Κώδικα Είσπραξης Δημόσιων Εσόδων (ΚΕΔΕ), στη θέση του χουντικού νόμου (Απρίλιος 1974) που ισχύει ακόμη.

ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ. Οι δρακόντειες διατάξεις που προκάλεσαν έντονες τριβές μεταξύ των δύο υπουργείων, τροποποιούνται ως εξής:

1 Οριοθετείται σε υψηλότερα επίπεδα η μετατροπή της φοροδιαφυγής σε κακούργημα, αντί του ποσού των 50.000 ευρώ, που ζητά το υπουργείο Οικονομικών. Το πιθανότερο είναι να κινηθεί μεταξύ 75.000-100.000 ευρώ, από 150.000 ευρώ που είναι σήμερα, το κακούργημα απόκρυψης εισοδήματος.

2 Επανακοθορίζονται προς τα πάνω και τα χρηματικά όρια για τον χαρακτηρισμό μιας πράξης φοροδιαφυγής ως πλημμελήματος, καθώς το ποσό των 3.000 ευρώ θεωρείται ιδιαίτερα χαμηλό.

3 Δεν αυξάνεται στα 20 χρόνια η ανώτερη απειλούμενη ποινή για το κακούργημα της φοροδιαφυγής από τα 10 χρόνια που είναι σήμερα, γιατί δημιουργείται πρόβλημα δυσαναλογίας μεταξύ αδικήματος και ποινής.

4 Απαλείφεται η διάταξη για υποχρεωτική κατάσχεση και δήμευση των περιουσιακών στοιχείων όσων κατηγορούνται για αδικήματα τα οποία τιμωρούνται με ποινή άνω των 6 μηνών αλλά και για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος (δηλαδή όλο τον ποινικό κώδικα), αν δεν αποδείξουν ότι τα κατέχουν νόμιμα. Κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με πλήρη αντιστροφή του βάρους της απόδειξης στην ποινική δίκη, το οποίο έχει σε όλα τα πολιτισμένα κράτη η διωκτική αρχή.

5 Δεν υπάρχει θέμα εφαρμογής του αυτόφωρου στα αδικήματα φοροδιαφυγής. Τέτοιο θέμα δεν τέθηκε ποτέ υπόψη του υπουργείου Δικαιοσύνης.

6 Καθιερώνονται αυστηρότερες διατάξεις για την εκτέλεση των διοικητικών κυρώσεων και ποινών που επιβάλλουν τα ελεγκτικά όργανα, μέσω και της αναθεώρησης του παλαιού ΚΕΔΕ.

ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΔΙΚΩΝ. Τα μέτρα επιτάχυνσης των εκκρεμών υποθέσεων περιλαμβάνονται τόσο σε ειδικές ρυθμίσεις όσο και στο νομοσχέδιο για τη διοικητική δικη. Σε αρκετά από αυτά το υπουργείο Δικαιοσύνης, οι δικηγορικοί σύλλογοι και ο νομικός κόσμος έχουν εκφράσει αντιρρήσεις. Μέχρι τώρα έχουν συμφωνηθεί τα εξής:

* Απορρίφθηκε ο χρονικός περιορισμός από 60 σε 30 ημέρες της ισχύος της προσωρινής διαταγής υπέρ του οφειλέτη.

* Παραμένει βέβαια ο διαχωρισμός και οι υποθέσεις άνω των 150.000 ευρώ θα δικάζονται μια και έξω από τα διοικητικά εφετεία. Δεν πέρασε όμως η κατάργηση της έφεσης στις υποθέσεις φοροδιαφυγής κάτω των 150.000 ευρώ.

* Οι «μικρότερες» υποθέσεις θα δικάζονται από τριμελές διοικητικό πρωτοδικείο ενώ δίνεται και δικαίωμα εκδίκασης σε δεύτερο βαθμό, εφόσον όμως ο ενδιαφερόμενος καταθέσει το 50% της διαφοράς (δηλαδή το ανώτερο ποσό θα είναι 75.000 ευρώ!). Ομως το ύψος του ποσού που πρέπει να καταβληθεί, θεωρείται από νομικούς σχεδόν απαγορευτικό.

* Τυπικά, παραμένει το δικαίωμα αναίρεσης αλλά στην πράξη περιορίζονται δραστικά οι προϋποθέσεις της άσκησής της στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Συγκεκριμένα, δεν χωρεί αναίρεση όταν η προσβαλλόμενη απόφαση συμφωνεί με τη νομολογία του ΣτΕ! Το ίδιο και εάν το ποσό της διαφοράς είναι κατώτερο από 40.000 ευρώ! Ειδικά για διαφορές από φόρους, δασμούς και ασφαλιστικές εισφορές, στο ποσό της διαφοράς δεν υπολογίζονται οι προσαυξήσεις. Με τη διάταξη αυτή, που εισηγείται η ολομέλεια του ΣτΕ, διαφωνούν τα μέλη της επιτροπής που επεξεργάσθηκαν το νομοσχέδιο.

* Περιορίζεται η δυνατότητα αναστολής καταβολής του οφειλόμενου ποσού από τα δικαστήρια προς τους οφειλέτες. Η αναστολή θα δίνεται μόνο για το 75% της οφειλής, αφού αποδειχθεί ανεπανόρθωτη βλάβη του υπόχρεου.

* Γίνεται ταχύτερη και ανέκ-λητη (χωρίς δικαίωμα έφεσης) η απόφαση του προέδρου πρωτοδικών για τη διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου σε υποθέσεις φοροδιαφυγής και την προσωρινή διακοπή λειτουργίας επαγγελματικής εγκατάστασης για φορολογικές διαφορές.

* Επιβάλλεται υποχρεωτική παράσταση εκπροσώπου του Δημοσίου στις σοβαρές φορολογικές υποθέσεις άνω των 100.000 ευρώ. Σήμερα σπανίως εκπροσωπείται το Δημόσιο, με αποτέλεσμα να χάνονται πολλές δίκες.

* Συνεκδικάζονται παρεμφερείς υποθέσεις διαφορετικών χρήσεων, ενώ καθιερώνεται ο θεσμός της «δίκης-πιλότου» απευθείας από το ΣτΕ για υποθέσεις μείζονος ενδιαφέροντος (π.χ. έκτακτη εισφορά).

enet,gr