Τι μπορεί να συνδέει τη CIA και τις ανακριτικές τεχνικές που χρησιμοποιεί, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα, αναρωτιόταν ο Φ. Παπούλιας στην «Κ.Ε»;

Το ερώτημα κατ’ αρχήν ακούγεται άτοπο και η άμεση απάντηση είναι τίποτα. Λάθος.

Στο βιβλίο της «Το Δόγμα του Σοκ», η βραβευμένη Καναδή δημοσιογράφος και επίτιμη διδάκτωρ πολιτικού δικαίου στο πανεπιστήμιο King College της Νέας Σκοτίας Ναόμι Κλάιν, αποδεικνύει ότι η «θεραπεία του σοκ» που η CIA εφάρμοζε από τις αρχές της δεκαετίας του ‘50 βρίσκει άμεση εφαρμογή στις μεθόδους που προτείνει το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα για να φέρουν στον «ίσιο δρόμο» παραστρατημένες οικονομίες.

Σύμφωνα με μελέτες που είχαν δημοσιευθεί τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70, ο επικεφαλής των πειραμάτων της CIA τη δεκαετία του ‘50, δόκτωρ Γιούεν Κάμερον, πίστευε ότι ο μοναδικός τρόπος για να διδάξει στους «ασθενείς» του νέους, υγιείς, τρόπους συμπεριφοράς ήταν να διεισδύσει στο μυαλό τους και να σπάσει τα παλιά παθολογικά νοητικά σχήματα. Αυτή η μαζική απώλεια όλων των αναμνήσεων ήταν η ουσία της θεραπείας για να ωθηθεί ο ασθενής σε νέο στάδιο ανάπτυξης. Οταν με μια σειρά αλλεπάλληλων ηλεκτροσόκ είχε επιτευχθεί η «πλήρης αποδόμηση» της προσωπικότητας του ασθενούς, μπορούσε πλέον να αρχίσει η ψυχική καθοδήγηση.

Το έργο του Γ. Κάμερον ζήλεψε ο οικονομολόγος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, ο «πολύς», μακαρίτης πλέον, Μίλτον Φρίντμαν. Αντί για τα ηλεκτροσόκ συνιστούσε πως, όταν η οικονομία υπόκειται σε στρεβλώσεις, μόνο η πρόκληση οδυνηρών σοκ, το «πικρό φάρμακο» όπως το ονόμαζε, μπορούσε να την επαναφέρει στην υγιή κατάσταση. Εγραφε το 1982: «Οταν ξεσπάει μια κρίση, πρέπει να αναπτύσσουμε πολιτικές έως ότου το πολιτικά αδύνατο καταστεί πολιτικά αναπόφευκτο». Δηλαδή «οι ηγέτες είναι ελεύθεροι να κάνουν ό,τι είναι ή ισχυρίζονται ότι είναι αναγκαίο για την αντιμετώπιση της κρίσης, οι περίοδοι κρίσης είναι περίοδοι αναστολής της δημοκρατίας». Αν αυτό σας θυμίζει Ελλάδα και τις διαδικασίες υπερψήφισης του μνημονίου ή της βίαιης ανατροπής των εργασιακών και ασφαλιστικών σχέσεων, μείωσης μισθών και συντάξεων, τότε μάλλον σκέφτεστε ανατρεπτικά…

Οι ιθύνοντες του ΔΝΤ υιοθέτησαν τη θεωρία του σοκ επισημαίνοντας, το 1996: «Οι άνθρωποι μπορεί να προβάλλουν αντίσταση σε τμηματικές αλλαγές (π.χ. περικοπή προγραμμάτων υγείας), αλλά αν συμβούν ταυτόχρονα δεκάδες αλλαγές προς κάθε κατεύθυνση, τότε εδραιώνεται ένα αίσθημα ματαιότητας και ο πληθυσμός περιέρχεται σε κατάσταση αδράνειας». Οπως ακριβώς στα πειράματα του Κάμερον, που οι «ασθενείς» μετά το ηλεκτροσόκ ήταν «χαμένοι».

Και, όπως σημείωναν το 2002 τραπεζίτες της Παγκόσμιας Τράπεζας, «μπορεί το σοκ να εξυμνείται ως δημοκρατική διαδικασία, αφού έχουν προηγηθεί εκλογές, ασχέτως αν αγνοείται ύστερα η βούληση του λαού».
Οχι, τότε ακόμα δεν είχαν προκύψει «καλλικράτεια διλήμματα» και συνυπολογισμοί ψήφου κατά Γ. Α. Παπανδρέου…

Και αν στα πειράματά του ο Κάμερον χρησιμοποιούσε και ψυχοτρόπα φάρμακα το οικονομικό σοκ βρήκε άξιο συμπαραστάτη του τη διαφθορά. «Η διαφθορά των πάντων, είτε υπάρχει είτε εφευρίσκεται, ευθύνεται για την όποια αποτυχία» υποστηρίζουν στελέχη του ΔΝΤ, μόνο που ξεχνούν ότι χάριν της «διαφθοράς» και του «εξαιρετικά διογκωμένου και ανίκανου δημόσιου τομέα» άνοιγαν οι αγορές για τα σχέδια του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Στα ανακριτικά εγχειρίδια της CIA επισημαίνεται πως οι κρατούμενοι πρέπει να απομονώνονται αμέσως και τονίζεται: «Πρέπει συνεχώς να βρίσκονται υπό καθεστώς σύγχυσης, αποπροσανατολισμού και έκπληξης. Χωρίς αυτά τα στοιχεία δεν υπάρχει σοκ».

Το ίδιο ισχύει και για τις κοινωνίες, όταν όμως ο μηχανισμός του δόγματος του σοκ γίνει συλλογικά κατανοητός, είναι δυσκολότερο να αιφνιδιαστούν ολόκληρες κοινότητες, είναι δυσκολότερο να βρεθούν σε μια κατάσταση σύγχυσης, καθώς γίνονται πιο ανθεκτικές στο σοκ.

«Η μνήμη, τόσο η ατομική όσο και η συλλογική, είναι ο μεγαλύτερος αποσοβητής των σοκ» υποστηρίζει η Ναόμι Κλάιν και υπενθυμίζει πως όταν ΔΝΤ και Παγκόσμια Τράπεζα έχασαν τις «χώρες-πελάτες» της Λατινικής Αμερικής, τότε στράφηκαν στην Ευρώπη, για να αναζητήσουν χώρες- «λευκές-σελίδες», ώστε να οικοδομηθούν τα κράτη – πρότυπα…